Abstract

Er is gesuggereerd dat mensen door de toenemende verstedelijking steeds minder mogelijkheden hebben om de natuur in hun dagelijks leven te ervaren. Volgens het EoE-raamwerk (Extinction of Experience) kan deze afname een vicieuze cirkel in gang zetten: naarmate de mogelijkheden voor natuurbeleving afnemen, raken mensen steeds meer afgesloten van de natuur en minder gemotiveerd om te beschermen wat er nog overblijft - waardoor de beschikbaarheid van natuur verder afneemt en deze vicieuze cirkel wordt versterkt. Ondanks de intuïtieve aantrekkingskracht is de EoE grotendeels een verbale theorie gebleven, die voornamelijk is onderzocht door middel van cross-sectionele studies die geïsoleerde relaties onderzoeken tussen de kerncomponenten - beschikbaarheid van natuur, natuurbeleving en verbondenheid met natuur - op een enkel moment in de tijd. Als gevolg hiervan zijn de dynamische eigenschappen van de VvE, zoals feedbackloops en omslagpuntdynamiek, niet formeel getest of gemodelleerd. In dit onderzoek proberen we deze leemte op te vullen door met behulp van agent-based modelling (ABM) het ontstaan van de EoE in de loop van de tijd te simuleren. Ons model draait om de wisselwerking tussen beschikbaarheid van natuur, natuurbeleving en verbondenheid met de natuur, en wordt geparametriseerd aan de hand van bestaande cross-sectionele gegevens. Door middel van simulatie onderzoeken we hoe verschillende niveaus van beschikbaarheid van groen het systeemgedrag beïnvloeden. Onze analyses laten zien dat wanneer de hoeveelheid beschikbare groene ruimte in ons ABM onder de 23% komt, er een zichzelf versterkende terugkoppelingslus ontstaat die consequent leidt tot de VvE. Omgekeerd, wanneer de oppervlakte aan groene ruimte meer dan 25% bedraagt, wordt deze vicieuze cirkel afgezwakt of zelfs omgekeerd tot een positieve cirkel, waarbij natuurbeleving en verbondenheid met de natuur elkaar in de loop van de tijd versterken. Hoewel de exacte drempels variëren afhankelijk van de parameterwaarden, toont het model op robuuste wijze het potentieel voor omslagpuntdynamiek: kleine reducties in groene ruimte kunnen leiden tot onevenredige, niet-lineaire verschuivingen in de richting van een volledige EoE.
Fernanda M. Reintgen Kamphuisen, Yannick Joye, Jan Willem Bolderdijk