Moeten we de schade van de klimaatverandering met eigen ogen zien om ons om het milieu te bekommeren? Cruisemaatschappijen in de Zuidelijke Oceaan zeggen vaak ja, vanuit de overtuiging dat een bezoek aan Antarctica toeristen verandert in gepassioneerde beschermers van dit kwetsbare milieu.

Touroperators promoten deze reizen als levensveranderende ervaringen en de International Association of Antarctica Tour Operators (IAATO) meldt dat veel bezoekers geïnspireerd naar huis terugkeren om positieve milieuveranderingen door te voeren na het zien van Antarctica's unieke landschappen, wilde dieren en educatieve programma's onder begeleiding.

GIDS-BEST

Een onderzoeksteam aan de Rijksuniversiteit Groningen, onder leiding van Annette Scheepstra en ondersteund door onze collega's Anne van Valkengoed, Linda Steg en promovendus Silpa Kumar, onderzoekt of dit waar is. Hun onderzoeksproject heet GIDS-BEST: Groeiend inzicht in individuele drijfveren van verwachtingen en gedrag om duurzaam toerisme op Antarctica te bevorderen.

Het onderzoeksproject onderzoekt of mensen echt 'ambassadeurs van Antarctica' worden - mensen die pleiten voor het behoud en de bescherming van de regio - na een bezoek en of het van dichtbij zien van het ijzige continent hun houding en gedrag daadwerkelijk verandert.

GUIDE-BEST wil inzicht krijgen in de ervaring van bezoekers en, uiteindelijk, of zo'n reis mensen motiveert om meer pro-milieu te handelen en de poolgebieden te beschermen. Hun bevindingen zullen ook aanbevelingen opleveren voor het beheer en de regulering van Antarctisch toerisme om negatieve milieueffecten te verminderen en positieve gedragsveranderingen in Antarctica en daarbuiten te versterken.

"Oceaan"

Het GUIDE-BEST team probeert ook een andere belangrijke vraag te beantwoorden: is reizen naar het einde van de wereld de enige manier om dit soort verandering teweeg te brengen? Of kunnen immersieve technologieën zoals virtual reality dezelfde mate van passie en motivatie opwekken om echte actie te ondernemen?

Als tweedehands ervaringen, zoals een VR Arctische ervaring of een natuurdocumentaire, mensen kunnen katalyseren om ambassadeurs te worden voor het (Ant)arctische gebied, kunnen ze cruciale hulpmiddelen worden om milieuvriendelijk gedrag aan te moedigen met een veel lagere impact op het milieu. Je hoeft immers alleen maar naar je lokale bioscoop te reizen, of zelfs gewoon op je eigen bank te gaan zitten, om een VR-headset op te zetten of een film te bekijken die de poolhabitats in beeld brengt, in plaats van meerdere langeafstandsvluchten en boottochten te maken om deze afgelegen gebieden te bereiken, waarbij elke kilometer koolstof wordt uitgestoten.

De recente documentaire "Ocean" van David Attenborough is een krachtig voorbeeld van hoe een film het milieubewustzijn kan aanwakkeren. Gedurende anderhalf uur leggen Attenborough en lokale experts die gemeenschappen en industrieën vertegenwoordigen die te maken hebben met industriële visserij uit hoe de oceanen van de wereld beter beschermd moeten worden door middel van wettelijke veranderingen - en gedragsveranderingen.

Industriële visserij

De film zweeft tussen alarmerende verhalen over de kwetsbaarheid van de oceanen op aarde en opbeurende voorbeelden van hun veerkracht, geïllustreerd door betoverende beelden van zeehonden die door gouden kelpwouden dansen en timelapses van technicolor koraalriffen die tot leven komen.

De filmDe belangrijkste onthulling is de destructiviteit van vissersboten die met bodemtrawls vissen: ze werpen netten uit die breder zijn dan een voetbalveld, schrapen met geweld over de oceaanbodem en vangen alle zeedieren in hun kaken. De vernietiging van habitats en soorten onder de golven - zelfs in beschermde wateren - kan worden vergeleken met de ontbossing van het regenwoud, en het op dezelfde manier omwoelen van de oceaanbodem. miljoenen tonnen koolstof.

Deze allesverslindende netten hebben ook Antarctica bereikt, waar schepen als drijvende fabrieken (die extreme hoeveelheden lucht- en lichtvervuiling produceren) krill opslokken. Krill zijn piepkleine schaaldieren die een van de enige voedselbronnen zijn voor blauwe vinvissen en keizerspinguïns en de basis vormen van de voedselketen van het ijskoude ecosysteem.

In de film staat dat Antarctisch krill een populair ingrediënt aan het worden is in diervoeding en gezondheidssupplementen. Maar naast hun schakel in de voedselketen voor Antarctische dieren, zijn ze ook koolstofreservoirsZe eten fytoplankton dat kooldioxide heeft opgenomen en hun uitwerpselen zetten zich af op de oceaanbodem.

Verdrag betreffende de volle zee

De timing van de release van "Ocean" viel samen met de 99e verjaardag van de beroemde Britse natuuronderzoeker Attenborough en de derde U.N. Oceaanconferentie. Het doel van de conferentie, die begin juni werd gehouden, was om het High Seas Treaty te ratificeren en onder andere 30% van de wereldoceanen tegen 2030 als beschermd aan te merken.

Momenteel is slechts 2,7% van de internationale wateren in de oceaan daadwerkelijk beschermd tegen "destructieve extractieve activiteiten", waaronder industriële visserij. Het verdrag wordt pas van kracht als 60 landen het hebben geratificeerd, volgens een rapport van de Associated Press. Achttien andere landen ondertekenden het verdrag in juni en er zijn er nog elf te gaan.

Tijdens de conferentie, die werd gehouden in Nice, sprak de Franse president Emmanuel Macron zich uit voor de ratificatie van het verdrag: "De afgrond is niet te koopnet zo min als Groenland te koop is, net zomin als Antarctica of de volle zee te koop is. Als de aarde opwarmt, kookt de oceaan."

De film maakt dezelfde zaak en illustreert hoe de natuur een echt hernieuwbare bron kan zijn als het de kans krijgt om te regenereren. Het creëren van "no take" zones in de oceaan - zoals het Papahānaumokuākea marine nationaal monument in Hawaï - waar industriële visserij verboden is, geeft het zeeleven de tijd om zich te herstellen. Zoals de film laat zien, laten no take zones soorten ook gedijen, geven ze individuele dieren de tijd om groter te worden, meer nakomelingen te produceren en zich uiteindelijk buiten de grenzen van het beschermde gebied te verspreiden. Ze vullen ook de omringende wateren aan, met een positief cascade-effect.

Oceaan ambassadeurs

Maar gaat de film ver genoeg om mensen te katalyseren? Geeft het degenen onder ons die al biosferische waarden hebben alleen maar meer reden om pro-milieu te handelen, of heeft het daadwerkelijk de potentie om mensen te bereiken die misschien minder bezorgd zijn over klimaatverandering en hen te veranderen in oceaanambassadeurs?

De film heeft het over de crisis van het verbleken van koraalriffen, maar gaat niet uitgebreid in op de verzuring van de oceanen, noch erkent hij de mensenrechtenschendingen in de industriële visindustrie of de ecologische schade die viskwekerijen veroorzaken. Maar je zou kunnen stellen dat een meer algemene en gematigde benadering meer potentieel heeft om een breder publiek te bereiken en daarom een meer impactvolle vorm van ambassadeurschap is.

"Ocean" doet ook veel moeite om te benadrukken dat vissen niet per definitie onduurzaam is, door te verwijzen naar de lange tradities van kleinschalige visserij door kustgemeenschappen die voor hun levensonderhoud en dieet afhankelijk zijn van vis in hun eigen kustwateren. Vergeleken met het huidige systeem van industriële visserij, dat drastische veranderingen zou moeten ondergaan om duurzamer te worden, zou het meest milieuvriendelijke argument zijn om gewoon voor een plantaardig dieet te kiezen en helemaal af te zien van vis. Maar duurzaamheid omvat noodzakelijkerwijs ook haalbaarheid: een dorp dat gedwongen wordt om zijn cultuur te veranderen vanwege de extractieve praktijken van industriële visserij op hun grondgebied is geen duurzame klimaatactie.

Klimaatactie uit het verleden

Tegen het einde van de film haalt Attenborough de 'Red de walvissen'-campagne van de jaren '70 en '80 aan als voorbeeld van effectieve klimaatactie uit het recente verleden. Het hielp om veel walvissoorten van de rand van uitsterven terug te brengen en het werd opgestart door een National Geographic weggeefactie. Abonnees van het natuurtijdschrift ontvingen een album met de eerste opnamen van walvis liedjeswaardoor de enorme mysterieuze zoogdieren voor mensen echter aanvoelden dan ooit tevoren.

Een van de eerste en meest memorabele beelden van "Ocean" is een kolonie pinguïns die rond waggelen en huppelen op een ijsberg, waar de camera omhoog draait om kolossale vissersschepen te zien in de donkere Antarctische wateren, op dreigende muziek.

Het gevoel van angst en woede dat het oproept kan net zo veel impact hebben - zo niet meer - dan wanneer je met een stel andere toeristen in parka's van een afstandje op het dek van een cruiseschip staat te kijken.

Deze krachtige scènes kunnen een groeiende groep oceaanambassadeurs inspireren: mensen die diep om de oceaan geven, de uitdagingen begrijpen en gemotiveerd zijn om actie te ondernemen om onze planeet te beschermen.

Fotocredit: ArcticDesire.com Polarreisen/Pexels